- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 13
- Öznelik yetisi: Bir göstergebilimsel çözümleme adımı ve çeviri göstergebilimi bakış açısıyla bir tiy...
Öznelik yetisi: Bir göstergebilimsel çözümleme adımı ve çeviri göstergebilimi bakış açısıyla bir tiyatro metninde çeviri değerlendirmesi
Authors : Mesut KULELİ
Pages : 33-72
Doi:10.29000/rumelide.504251
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2018-12-30
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmanın amacı, Shakespeare’in Macbeth oyununu Öztürk Kasar (2009) tarafından çeviri göstergebilimi çerçevesinde derlenen yazınsal metinlerde göstergebilimsel çözümleme adımlarından öznelik yetisi bakımından çözümlemek ve oyundaki yükümsüz özne içeren bağlamların dört Türkçe çevirisini çeviri göstergebilimi bakış açısıyla değerlendirmektir. Bu amaca yönelik olarak, Jean-Claude Coquet (1997; 2007) tarafından öne sürülen "Söyleyenler Kuramı” ışığında yükümsüz özne olarak saptanan bağlamlar, Öztürk Kasar’ın (2017) Coquet’den benimseyerek çeviri göstergebilimi çözümlemesi için oluşturduğu Yükümsüz Özneler Tipolojisi’ne göre sınıflandırılmıştır. Ayrıca, yükümsüz özne içeren bağlamlarda söyleyenin Coquet’nin sınıflandırmasına göre (Öztürk Kasar, 2012; 2017) hangi bileşenin etkisinde olduğu bulunmuştur. Çeviri göstergebilimi bakış açısıyla çeviri değerlendirmesi için Öztürk Kasar’ın (Öztürk Kasar ve Tuna, 2015) Çeviride Anlam Bozucu Eğilimler Dizgeselliği kullanılmıştır. Çeviri değerlendirmesi sonucunda, Türkçe çeviri metinlerde de özgün metindeki yükümsüz öznelik durumu içeren bağlamların bir kısmında yükümsüz özneliği gösteren göstergeler korunuyorken, bazı bağlamlarda özgün metindeki yükümsüz öznelik durumunun Türkçe çeviriye yansımadığı, anlam bozucu eğilimlerin yer aldığı bulunmuştur. Çeviri göstergebilimi, bir çeviri eleştirisi modeli değil, bir metin çözümleme modeli olarak ortaya çıkmıştır ve var olan ve gelecekteki yazın çevirmenleri için bir ışık görevi görmektedir. Öztürk Kasar’ın (2009) ifade ettiği gibi çeviri göstergebilimi söylem düzeyinde okur ve çevirmene, söylemlerarası düzeyde çevirmen ve editöre, söylemüstü düzeyde ise çeviri araştırmacılarına katkıda bulunur. Anlam bozucu eğilimler yazın çevirmenleri tarafından her zaman kaçınılması gereken durumlar olarak değil, bazen de çevirmenlere anlam tuzaklarının nasıl üstesinden gelinebileceğine ışık tutan durumlar olarak görülmelidir.Keywords : Subjectivity, semiotics of translation, translation, Theory of Instances, non-subject