Eski Türk Bengü Taşlarında Paralelizm
Authors : Hüseyin Yildiz
Pages : 93-122
Doi:10.29000/rumelide.454243
View : 14 | Download : 9
Publication Date : 2018-08-20
Article Type : Other
Abstract :Dil araştırmalarının edebiyat araştırmaları ile kesiştiği konulardan biri olan stilistik (üslup bilimi) aynı zamanda tarihsel dilbilimi, sosyolengüistik, psiko-lengüistik gibi dilbiliminin alt dallarıyla da ilgilidir. Stilistiğin konularından biri olan paralelizm kısaca, benzer kelimelerin benzer ekler alarak ahenkli bir şekilde sıralanması olarak değerlendirilebilir. Eski Türkçe metinler esaslı üslup çalışmalarının sayısı fazla değildir ve bu konuda kapsamlı çalışmalar ortaya konmamıştır. Eski Türk bengü taşlarına bakıldığında üslup özelliği gösteren bazı paralelizm örneklerine rastlanmaktadır. Bir örnek olarak Köl Tigin yazıtı güney yüzü ikinci satırda geçen ilgerü kün togsık(k)a birigerü kün ortusıŋaru kurıgaru kün batsıkıŋa yırıgaru tün ortusıŋaru ifadeleri verilebilir. Bu ifadede sistemli olarak ekler ve kelimeler birbirine paralel bir şekilde bir araya getirilmiştir: il +GArU kün tog- -sIk +(k)A biri +GArU kün ortusIŋArU kurı bat- +I+ŋA yırı tün Eski Türk bengü taşlarındaki paralelizm örneklerinin ele alınacağı bu çalışmada, cümle ve kelime grubu esaslı inceleme, tespit ve değerlendirmeler yapılacak, Türk dilinin en eski metinlerinin üslubunu belirlemeye yönelik bir deneme ortaya atılacaktır.Keywords : Eski Türkçe, Türk bengü taşları, paralelizm