Şâhî Divanı’nın İki Yeni Yazma Nüshası
Authors : Üzeyir ASLAN
Pages : 99-126
Doi:10.29000/rumelide.417488
View : 6 | Download : 4
Publication Date : 2018-04-21
Article Type : Research
Abstract :Mesud Mirza, 15. yy. Orta Asya şairlerindendir. Babası Sultan Mahmud Mirza (öl. 901/1495), dedesi ise Ebu Said Mirza (öl. 874/1469)’dır. Mesud Mirza’nın soyu Timur (öl. 808/1405)’a dayanır. Türkçe şiirlerinde "Şāh i ”, Farsça şiirlerinde Ǿ Ārif i ” mahlasını kullanan şairin Farsça dîvânı bugüne kadar tespit edilememiştir. Türkçe dîvânının ise İngiltere nüshaları daha önce J. Eckmann tarafından tanıtılmıştır. İndia Office Kitaplığında Turki Ms 23 ve 25 numarada bulunan bu iki nüsha esas alınarak dîvân yayını T. Mirzaev (2001) ve M. Tekcan (2005) tarafından yapılmıştır. Anılan nüshalardan başka Mesud Mirza Şâhî Dîvânı’nın iki yeni nüshası daha tespit edilmiştir. Bunlar; İran Kitabhane-yi Devlet-i Aliyye 2205 (İ) ve Bibliotheque Nationale de France Supp. Turc 295 (F)’tir. Şâhî Dîvânı’nın İ nüshası, şair henüz hayatta iken 1489’da istinsah edilmiş olup muhtemelen onun kontrolünden geçmiştir. Bu yazmada 109 şiir mevcuttur. Bunlardan 95’i diğerlerinde yok iken 3’ü F’de ve 7’si D (İngiltere nüshaları)’de de bulunmaktadır. Şiirlerin 4’ü ise bütün nüshalarda vardır. Şiirlerin 85’i remel bahrinin fā Ǿ ilātün fā Ǿ ilātün fā Ǿ ilātün fā Ǿ ilün, 1’i fe Ǿ ilātün fe Ǿ ilātün fe Ǿ ilātün fe Ǿ ilün; 5’i hezec bahrinin mefā Ǿi lün mefā Ǿi lün mefā Ǿi lün mefā Ǿi lün; 1’i muzari bahrinin mef Ǿ ūlü fā Ǿ ilātü mefā Ǿi lü fā Ǿ ilün kalıbı ile yazılmıştır. Nüshadaki 17 rubai ise ahreb kalıpları ile kaleme alınmıştır. Dîvân’ın F nüshası bir mecmua içindedir. Toplam 86 şiir ihtiva etmektedir. Şiirlerden 57’i yalnız bu yazmada bulunmakta iken 3’ü İ ve 22’si D’de de vardır. 4 şiir ise bütün nüshalarda ortaktır. F’deki şiirlerin 75’i remel bahrinin fā Ǿ ilātün fā Ǿ ilātün fā Ǿ ilātün fā Ǿ ilün, 1’i fe Ǿ ilātün fe Ǿ ilātün fe Ǿ ilātün fe Ǿ ilün; 8’i hezec bahrinin mefā Ǿi lün mefā Ǿi lün mefā Ǿi lün mefā Ǿi lün, 1’i müctes bahrinin mefā Ǿ ilün fe Ǿ ilātün mefā Ǿ ilün fe Ǿ ilün kalıbı ile yazılmıştır. 1 terci’-bendin vezni ise ahrebdir. Böylece yeni nüshalarla 155 yeni şiir ortaya çıkmaktadır.Keywords : Şâhî Mesud Mirza, divan, Timur Ailesi, Çağatay edebiyatı