- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 11
- Sarayda Olmak Esaret mi, Saadet mi? Gecenin Yalnızlığı Adlı Romanda Abdülkadir Merâgi’nin Yönetenler...
Sarayda Olmak Esaret mi, Saadet mi? Gecenin Yalnızlığı Adlı Romanda Abdülkadir Merâgi’nin Yönetenlerle İlişkileri ve Müzik Çalışmaları
Authors : Necmettin ÖZMEN
Pages : 59-73
Doi:10.29000/rumelide.417467
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2018-04-21
Article Type : Research
Abstract :Selma Fındıklı tarafından kaleme alınan Gecenin Yalnızlığında adlı romanda ünlü Türk musiki nazariyatçısı, bestekâr ve icracı Kemâleddin Abdülkadir b. Gaybî el-Merâgi’nin hayatı anlatılır. Roman, Sahand Dağının Ötesi, Yaz 1373/Meraga ; Gönüller Bülbülü, Kış 1375 / Tebriz; Elf Leyle vü Leyle, Sonyaz 1386 / Bağdat; Efrasyab Ülkesi, İlkyaz 1397/Semerkand; Gecenin Yalnızlığında, İlkyaz/1435 Herat başlıklı bölümlerden oluşur. Abdülkadir Meragi Merâgi , Meraga’da kendi hal hâl inde yaşarken Tebriz’deki Celayirli sarayına davet edilir. Bu davet onu: "Ne buyrulursa onu çalmak, ne arzu edilirse onu söylemek zorundayım bundan sonra” düşüncesine sevk eder. Sarayda sürekli endişelidir. Sultan Üveys ve oğlu Şehzade Hüseyin’le beraberdir ama: "Gök kubbede parıldayan yıldız gibi genç yaşta herkesi kıskandıracak saygınlığa erişmiş olsam da ayaklarım buyrukla yön buluyor. Kula kulluk değil de nedir bu?” diye kendi kendini sorgular. Bir yandan da müzik çalışmalarına devam eder. Şehzade Hüseyin sultan olduktan sonra dönemin büyük musiki bilgini Rıdvanşah ile nevbet-i mürettep besteleme hususunda önemli bir bahse girer. Sarayda üst düzey insanlara musahip olmasına, etrafınca sevilmesi ve sayılmasına, yöneticilerin meclislerinde fikir söyleyebilmesine rağmen Meragi Merâgi genelde mutlu olamaz. Sarayda bir eli yağda bir eli balda olduğu düşünülen sanatkârların aslında öyle olmadığını gösteren bir örnek olması bakımından da Gecenin Yalnızlığında Türk roman tarihi açısından önemlidir. Bun dan dolayı un için bu yazıda çalışmamızda bu Gecenin Yalnızlığında roman ı bağlamında, hayatının büyük kısmı saraylarda-savaşlarda geçen Abdülkadir Meragi Merâgi ’nin yaşananlar karşısındaki psikolojik durumu, yönetenler (sultanlar) hakkındaki düşünceleri, çektiği sıkıntılar ve müzik çalışmalarını nasıl yaptığı incelenmiştir.Keywords : Merâgi, nevbet-i mürettep, müzik-iktidar ilişkisi.