- Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Issue: 19
- Halife Mu‘izz-Lidînillâh Döneminde (341-365/953-975) Fâtımî-Endülüs Emevî Mücadelesi
Halife Mu‘izz-Lidînillâh Döneminde (341-365/953-975) Fâtımî-Endülüs Emevî Mücadelesi
Authors : Furkan Erbaş
Pages : 266-290
Doi:10.32950/rteuifd.903685
View : 16 | Download : 9
Publication Date : 2021-06-25
Article Type : Research
Abstract :İslâm Tarihinde Şiî ve Sunnîler siyasî ve dinî bir takım saikler sebebiyle birbirleriyle sürekli mücadele halinde olmuş iki fırkadır. İslâm öncesi Hâşimî-Emevî çekişmesine dayanan rekabet Hz. Peygamber sonrası Emevî ve Abbâsî dönemlerinde yaşanan bazı trajedik hâdiselerden ötürü tamamen hasmâne merkezli bir boyuta evrilmiştir. İki taraf arasındaki mücadele doğuda Sunnîliğin, siyasî erki ellerinde bulundurmalarından ötürü Şiîler’e karşı hegemonyası şeklinde cereyan ederken batıda IV/X asırda Şiî/İsmâîlî mezhebine mensup Fâtımîler’in kurulmasıyla Endülüs Emevî Devleti ile siyasî ve askerî olarak karşı karşıya gelmesi şeklinde cereyan etmiştir. İsmâîlî doktrin gereği dünya hâkimiyeti görüşünü benimseyen Fâtımîler bu çerçevede Endülüs Emevîleri’ni ortadan kaldırılması gereken bir unsur olarak görmüşler ve kuruldukları andan itibaren devlet merkezlerini Mısır’a taşıdıkları 362 (973) yılına kadar bu hedef için gayret etmişlerdir. Fâtımîler’in dördüncü Halifesi Mu‘izz-Lidînillâh Endülüs Emevîleri’ne karşı verilen bu mücadelede başı çeken kişi olmakla dikkatleri üstüne çekmektedir. Onun döneminde Endülüs ve daha çok Mağrib merkezli iki taraf arasında birçok askerî mücadele söz konusu olmuş bu mücadelelerde Fâtımîler, hem Endülüs’ü tehdit eder hale gelmişler hem de Mağrib’de Endülüs Emevîleri’ne karşı pozisyonlarını sağlamlaştırma imkânı yakalamışlardır. Ülkemizde üzerinde pek durulmayan Fâtımî-Endülüs Emevîleri ilişkilerinin en hareketli devresini inceleyeceğimiz bu çalışmanın öncelikli hedefi ikili siyasî ve askerî ilişkilerin serencamını ele alarak dönemin fotoğrafını çekmeye çalışmak olacaktır.Keywords : Fâtımîler, Mu'izz-Lidînillâh, Mağrib, Endülüs, III. Abdurrahmân