- Porte Akademik Müzik ve Dans Araştırmaları Dergisi
- Issue: 23
- On Türk Müziği Makamının Seyirlerinde Kullanılan Bazı Çeşnilerdeki Kanun Mandal Değerlerinin Ölçümü...
On Türk Müziği Makamının Seyirlerinde Kullanılan Bazı Çeşnilerdeki Kanun Mandal Değerlerinin Ölçümü
Authors : Serkan Mesut Halili, Tolgahan Çoğulu
Pages : 7-22
View : 13 | Download : 6
Publication Date : 2022-12-29
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada Türk müziği teorisi ve eğitiminde temel olarak kabul edilebilecek on Türk müziği makamı ele alınmış ve bu makamların bünyesinde bulunan çeşnilerin icrasında kullanılan kanun mandal değerlerinin ölçümü yapılmıştır. Kanun çalgısı, sahip olduğu mandal sistemi sebebiyle Türk müziği perdelerinin ölçümü için elverişli bir yapıya sahiptir. Bir oktavda 72 eşit aralığın olduğu 72 ton eşit tamperaman sistemi üzerine inşa edilen mandal sistemlerinde perdelerin mikrotonal değerleri gelişmiş akort aletleriyle net bir şekilde ölçülebilmektedir. Ayrıca Türk müziği kanun icrasında yapılan mandal değişikliklerinde, hareketin başlangıç ve bitiş noktalarındaki frekans değerleri de belirlenebilmektedir. Çalışmada, Türk müziği icracılarının nazari olarak öğrendiği ve icra e iği çeşnilerdeki seslerin, sent ölçü birimi kullanılarak mikrotonal değerlerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmanın evreni, Yavuz Özüstün\'ün \'Türk Müziği Üzerine Notlar” isimli yayınlanmamış ders notlarındaki ilk on Türk müziği makamı ile sınırlandırılmıştır. Bu sınırlandırmanın nedeni Rast, Uşşak, Hüseyni, Muhayyer, Neva, Tahir, Yegâh, Irak, Segâh ve Eviç makamlarının birbiriyle ilişkilendirilebilmesidir. Araştırma sürecinde kanun yapımcısı Kenan Özten\'e ait kanunun tüm mandallarının sent değerleri ölçülmüş, bu değerlerin ortalamaları alınmış, Türk müziğinde kullanılan on iki adet çeşninin mikrotonal değerleri belirlenmiş ve Rast, Uşşak, Hüseyni, Muhayyer, Neva, Tahir, Yegâh, Irak, Segâh ve Eviç makamları seçilerek bu makamların seyirlerinde kullanılan bazı çeşnilerdeki mandal değerlerinin ölçümü yapılarak bu değerler ortaya konmuştur.Keywords : Türk müziği, Kanun, Makam, Mandal Ölçümü, Çeşni