- Politeknik Dergisi
- Vol: 24 Issue: 2
- Hegzaklorosiklohegzan (HCH): CaO kullanılarak Mekanokimyasal Parçalanma Prosesinin Optimizasyonu
Hegzaklorosiklohegzan (HCH): CaO kullanılarak Mekanokimyasal Parçalanma Prosesinin Optimizasyonu
Authors : Volkan PELİTLİ, Uğur KURT
Pages : 439-452
Doi:10.2339/politeknik.443045
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2021-06-01
Article Type : Research
Abstract :Tarımsal amaçlı pestisit olarak hegzaklorosiklohegzan (HCH, C6H6Cl6) kullanımı, tehlikeli olması nedeniyle artık birçok ülkede yasaklanmış olmasına rağmen, günümüzde hala HCH stokları bulunmaktadır. Bu noktada mekanokimyasal parçalanma (MKP) yöntemi HCH izomerlerinin çevresel bertarafı için büyük bir potansiyele sahiptir. Ancak baskın HCH izomerlerinin (α, β-, γ- ve δ-HCH) bir arada tatmin edici şekilde parçalanmasını sağlamak, enerji tüketimini azaltmak ve deklorinasyon verimliliğini arttırmak için daha fazla araştırmaya ve daha iyi reaksiyon koşulları için optimize edilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Geçmiş çalışmalarda dönüş hızı, bilye boyutu ve kütle oranları gibi işletme koşullarının bireysel etkileri ortaya konsa da, genel parametreler arasındaki etkileşimler hala belirsizdir. Mevcut çalışmada, gezegen hareketli bilyalı değirmen kullanılarak ilk kez parametreler arasındaki ilişkiler, tepki yüzey modeli (TYM) ve Box-Behnken Dizayn (BBD) tasarımı istatistiksel yöntemi kullanılarak araştırılmış ve HCH izomerlerine elektron sağlayan kalsiyum oksit (CaO) varlığında MKP’nin parçalama verimi üzerinde etkili olan işletme parametre etkileşimleri optimize edilmiştir. Deneysel sonuçlar, en iyi parçalanma veriminin (%100) 480 dk.’da 1/20 (0,05) HCH/CaO şarj oranı ile 1/5 (0,2) karışım/bilye kütle oranı ve 700 devir/dakika dönüş hızında elde edildiğini göstermiştir. Elde edilen sonuçlara göre, işletme parametrelerinin optimizasyonu baskın HCH izomerlerinin bir arada parçalanmasının etkin ve hızlı bir şekilde gerçekleşmesini sağlamıştır. Bu yaklaşım, diğer kalıcı organik kirleticilerin (KOK) mekanokimyasal yöntemle alan dışında (ex situ) bertarafında da faydalı olacaktır.Keywords : Hegzaklorosiklohegzan (HCH), MekanoKimyasal Parçalanma (MKP), Kalıcı Organik Kirleticiler (KOK)