- Politeknik Dergisi
- Vol: 23 Issue: 3
- Mahremiyet Korumalı Büyük Veri Yayınlama İçin Kavramsal Model Önerileri
Mahremiyet Korumalı Büyük Veri Yayınlama İçin Kavramsal Model Önerileri
Authors : Yavuz CANBAY, Yılmaz VURAL, Şeref SAĞIROĞLU
Pages : 785-798
Doi:10.2339/politeknik.535184
View : 15 | Download : 2
Publication Date : 2020-09-01
Article Type : Research
Abstract :Teknolojinin gelişmesi ile beraber veri üretim ve işleme hızı artmış, bunun sonucu olarak hacim, hız, çeşitlilik ve değer gibi bileşenlere sahip büyük veri kavramı ortaya çıkmıştır. Büyük verilerden elde edilecek faydayı arttırmak için bu verilerin mahremiyetini koruyarak paylaşmak veya yayınlamak gerekir. Literatür incelendiğinde, büyük verinin mahremiyetini koruyarak yayınlanmasını kolaylaştıran herhangi bir modelin olmadığı tespit edilmiştir. Mahremiyet Korumalı Büyük Veri Yayınlama (Privacy Preserving Big Data Publishing – PPBDP) modellerinin oluşturulması, büyük veri mahremiyeti koruma sürecindeki tüm tarafların doğru bir şekilde yönlendirilmesi ve gereksinimlerinin doğru karşılanması, doğru alt yapı ve hizmetlerin oluşturulması adına önemlidir. Ayrıca, bu modelleri oluştururken maliyet ve güvenlik gibi faktörleri de göz önünde bulundurmak gerekir. Bu çalışmada, mahremiyet korumalı geleneksel veri yayınlama modelleri araştırılmış, çeşitli kriterlere göre karşılaştırılarak mahremiyet risk seviyeleri değerlendirilmiş ve bu risk seviyelerini de dikkate alan büyük veri temelli yeni kavramsal modeller ilk defa önerilmiştir. Önerilen bu modeller senaryo temelli olarak oluşturulmuş, üstünlükleri ve dezavantajları sunulmuştur. Önerilen modellerin, büyük verilerin mahremiyetinin korunarak yayınlanması, mahremiyet risklerinin minimize edilmesi ve büyük veriden maksimum faydanın sağlanması gibi pek çok konuda katkılar sağlayacağı değerlendirilmektedir.Keywords : mahremiyet koruma, büyük veri, mahremiyet korumalı büyük veri yayınlama modelleri, kavramsal model