- Politeknik Dergisi
- Vol: 22 Issue: 2
- Denizli Travertenlerinde P ve S Dalga Hızları ile Bazı Fiziksel ve Tek Eksenli Sıkışma Dayanımı Özel...
Denizli Travertenlerinde P ve S Dalga Hızları ile Bazı Fiziksel ve Tek Eksenli Sıkışma Dayanımı Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Araştırılması
Authors : Sefer Beran ÇELİK, İbrahim ÇOBANOĞLU
Pages : 341-349
Doi:10.2339/politeknik.444370
View : 15 | Download : 3
Publication Date : 2019-06-01
Article Type : Research
Abstract :Denizli havzası traverten çökeliminin yaygın olarak görüldüğü dünyaca ünlü havzalardan birisidir. Traverten, çökelim koşullarına bağlı olarak gözeneklilik, tabakalanma, sertlik gibi değişken yapısal özellikler sunmaktadır. Bu durum travertenin çok geniş bir aralıkta değişen fiziksel ve mekanik özelliklere sahip olmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada Denizli traverteninin temel fiziksel özellikler ve TSD değerlerinin V p ve V s değerlerinden tahmini amaçlanmıştır. Doğal yapı taşı olarak Denizli travertenleri, Dünya’nın çeşitli bölgelerine ihraç edilmekte ve gerek yurt içi gerekse de yurtdışında önemli bir pazara sahiptir. Bu çalışmada, Kaklık bölgesinden temin edilen traverten bloklarından alınmış 56 karot örneğinin kuru ve doygun birim hacim ağırlık ( g k , g d ) görünür porozite (n a ) ve tek eksenli sıkışma dayanımı (TSD) değerleri belirlenmiş ve bu özelliklerin boyuna (V p ) ve enine (V s ) ultrasonik dalga hızları ile karşılaştırılması yapılmıştır. Denizli travertenlerinde g k , g d değerlerinin artışıyla ölçülen V p ve V s dalga hızı değerlerinin de doğrusal olarak arttığı, bunun tersine örneklerin n a değerlerinin artışına bağlı olarak da V p ve V s dalga hızarında doğrusal bir düşüm gözlenmiştir. TSD değerlerinin g k değerlerinin artışıyla üstel olarak arttığı, n a değerlerinin artışıyla ise üstel olarak azaldığı görülmüştür. V p ve V s dalga hızlarının artışıyla TSD değerlerinin üstel olarak arttığı ortaya konmuştur. Denizli travertenleri için elastik parametrelerden olan kayma modülü, poisson oranı ve elastisite modülü değerleri V s ve V p değerlerinden ampirik olarak hesaplanmış ve sunulmuştur.Keywords : Denizli traverteni, boyuna ses dalgası hızı, enine ses dalgası hızı, tek eksenli sıkışma dayanımı, elastik özellikler