- Paradoks Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi
- Vol: 11 Special Issue: 1
- Mesleki /Teknik Eğitime Geçişte Okul Rehberlik Hizmetlerinin İşlevselliği
Mesleki /Teknik Eğitime Geçişte Okul Rehberlik Hizmetlerinin İşlevselliği
Authors : Şermin KÜLAHOĞLU
Pages : 507-546
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2015-12-01
Article Type : Other
Abstract :Bu çalışmada, ülkemiz gençlerinden bazılarını mesleki ve teknik eğitime yönlendiren yapıların, Amartya Sen’in erişebilirlik (The capability approach-CA) kuramında önerdiği ölçütlere göre bir analizinin gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır. Öğrencileri mesleki/ teknik eğitime getiren süreçteki fırsat ve engel yapılarının işleyişi (contextual data capacitantes or incapacitating) incelenmiştir. Bu çerçevede, araştırmaya katılan öğrencilerin eğitsel gelişimlerinde, hangi bireysel, sosyo-kültürel ve yapısal/kurumsal kaynakların, hangi dönüştürücü etkileri ortaya çıkardığı, öğrencinin devam ettiği okul türü ile ilişkisi içinde sorgulanmıştır. Nitel araştırma yaklaşımıyla gerçekleştirilen bu çalışmada, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Anadolu Teknik ve Endüstri meslek Liselerinde okuyan, alt SED kesimden, 15 gönüllü okul öğrencinin kendi durumlarına ilişkin değerlendirmelerine başvurulmuştur. Elde edilen verilerin betimsel analizle çözümleme işlemi sonucuna göre; görüşme yapılan 15 öğrenci arasından yalnızca 3 ünün mesleki/teknik eğitime geçiş sırasında fırsat ve olanak olarak nitelendirdikleri durumların varlığından söz ettikleri görülmüştür. Grubun geriye kalan çoğunluğu (f=12) karşı karşıya kaldıkları bireysel (okul başarısı ve cinsiyet), sosyo-kültürel (ailenin maddi durumu ve kısa yoldan meslek edinmesi yönündeki baskısı) ve yapısal/kurumsal ( SBS, rehberlik hizmetlerinin yetersizliği, istediği okulun uzaklığı) düzeylerde negatif dönüştürücü etkileri (engelleri) dile getirmişlerdir. Çalışma grubunda yer alan 15 öğrenciden 7 si mutlu, ikisi, alışmış/ kabullenmiş durumdadır. 8 Anadolu Lisesi öğrencisinin sadece yarı sayısı, okuduğu bölümde mutludur. On beş öğrenciden çoğunluğu (f=8) meslek lisesine gitme kararı konusunda, hiçbir uzman desteği almadığını, rehberlik hizmetlerinden yararlanmadığını belirtmektedir. Kararlarında etkili olan kişi olarak, aile (f=7) ve yakın çevre (akraba, tanıdık, (f=6) en sıklıkla belirtilen etkenler olmasına karşın; çoğunluk ( f=9), eğitim geçmişini ve eğitim çizgisini belirleyen etkeninin "kendisi” olduğunu belirtmektedir. Eğitsel başarı ve kısa yoldan bir meslek/iş sahibi olma isteğinin, dönüştürme etkisi pozitif veya negatif yönde ortaya çıkan, en önemli bireysel faktör olduğu; kurumsal/yapısal faktör olarak SBS nin negatif dönüştürücü etkisinin öne çıktığı görülmektedir. Aile yönlendirmesi, okul rehberlik hizmetlerinin boşluğunu dolduran ve kızlar için negatif dönüştürücü etkide bir faktördür.Keywords : Mesleki/Teknik eğitim, eğitsel/mesleki yönlendirme, A. Sen’in Erişebilirlik kuramı