- Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Issue: 58
- TÜRKİYE’DE İLLER ARASINDA BEŞ YAŞ ALTI ÇOCUK ÖLÜM HIZININ MEKÂNSAL ETKİLEŞİMİ: MEKÂNSAL PROBİT MODEL...
TÜRKİYE’DE İLLER ARASINDA BEŞ YAŞ ALTI ÇOCUK ÖLÜM HIZININ MEKÂNSAL ETKİLEŞİMİ: MEKÂNSAL PROBİT MODELLERİ
Authors : Nazife Zeynep Çakir, Ebru Çağlayan
Pages : 327-342
Doi:10.30794/pausbed.1259311
View : 38 | Download : 35
Publication Date : 2023-09-08
Article Type : Research Article
Abstract :Beş yaş altı çocuk ölüm hızı konusunda, Türkiye özellikle son yıllarda gösterdiği hızlı gelişmeye rağmen hala birçok ülkenin gerisinde bulunmaktadır. Nitekim, ülke genelinde iller arasında çocuk ölümleri hususunda büyük eşitsizliklerin mevcut olduğu bilinmektedir. İlgili sorunun önüne geçilmesinde, ölüm hızını etkileyen faktörlerin belirlenmesi oldukça önem arz etmektedir. Bu yönde yapılacak çalışmalar ile, ölüm hızının düşüşünde etkili olabilecek strateji ve politikaların geliştirilmesinin yolu açılacaktır. Bu doğrultuda çalışmanın amacını, 2019 yılında Türkiye’de beş yaş altı çocuk ölüm hızının iller arasındaki mekânsal etkileşiminin ve belirleyicilerinin mekânsal probit modelleri kullanarak analiz edilmesi oluşturmaktadır. Klasik probit modelinde mekânsal bağımlılık yapısının tespit edilmesinin ardından, Yaklaşık Olabilirlik tahmin yöntemi (Approximate Likelihood Estimation) kullanılarak, mekânsal gecikme (Spatial Autoregressive Model, SAR) ve mekânsal hata bağımlığına (Spatial Error Model, SEM) sahip probit modelleri tahmin edilmiştir. Tahminler neticesinde, kişi başında düşen gelir, merkezi devlet sağlık harcamaları ile ilköğretim ve ortaöğretim mezun oranlarının, beş yaş altı çocuk ölüm hızının üzerinde etkili olduğu ve ölüm hızını azalttığı belirlenmiştir.Keywords : Beş Yaş Altı Çocuk Ölüm Hızı, SAR Probit Modeli, SEM Probit Modeli, Yaklaşık Olabilirlik Tahmin Yöntemi