- Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Issue: 48
- DEVLET ADAMI OLARAK VALİDE SULTANLAR (XVI.-XIX. YÜZYILLAR ARASI)
DEVLET ADAMI OLARAK VALİDE SULTANLAR (XVI.-XIX. YÜZYILLAR ARASI)
Authors : Eşref Temel
Pages : 153-169
Doi:10.30794/pausbed.974110
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2022-01-01
Article Type : Research
Abstract :Osmanlı Devleti’nde XVI. yüzyılın sonlarından itibaren; idari, mali ve askeri alanda önemli gelişmeler olmuştur. Bu dönemde padişahın; annesi olan valide sultana, hanımlarına ve kızlarına paşmaklık adı altında bazı haslar verilmiştir. Bu çalışmada valide sultanın, bu verilenler karşılığında, sorumluluk üstlenip üstlenmediği tartışılmıştır. Ayrıca valide sultanın, haslarla idarecilik ilintisi bağlamında, devlet nezdinde idareci olup olmadığına yanıt aranmıştır. Kapsam, XVII. yüzyılın sonlarından XIX. yüzyılın ortalarına kadar valide sultanlara tahsis edilen haslar olarak belirlenmiştir. Osmanlı arşivi, Osmanlı kronikleri ve konuya dair literatür taranmıştır. Valide sultanların idari sorumluluk taşıdığı sonucuna varılmıştır. Mali olarak, başlangıçta kısmen sorumlu oldukları, XVII. yüzyılın ortalarından itibaren yıllık düzenli olarak vergi ödemeye başladıkları, XVII. yüzyılın sonundan itibaren ise yükümlülüklerinin arttığı anlaşılmıştır. Onların asker yetiştirme görevinin olmadığı buna karşılık fakirleri korumak ve vakıflar kanalıyla memleketi imar etmeleri gerektiği söylenebilir. Ayrıca mevcut bilgilerden hareketle devlet nazarında bütün sorumluluklarını yerine getiren valide sultanların sadrazam veya vezir gibi devlet adamı görüldüğü iddia edilebilir.Keywords : Osmanlı Devleti, Has, Paşmaklık, Kalemiye, Vakıf