- Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Issue: 48
- MÜZİKSEL ÖĞELERİN KÜLTÜREL KİMLİK OLUŞTURMADAKİ ROLÜNÜN ETNOMÜZİKOLOJİK YANSIMALARI
MÜZİKSEL ÖĞELERİN KÜLTÜREL KİMLİK OLUŞTURMADAKİ ROLÜNÜN ETNOMÜZİKOLOJİK YANSIMALARI
Authors : Mustafa Dağdeviren
Pages : 365-382
Doi:10.30794/pausbed.961024
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2022-01-01
Article Type : Research
Abstract :Müzik temsil ettiği toplumun kültüründe bulunan sosyal öğelerle toplum üyeleri tarafından kanıksanmış, özümsenmiş ve o kültürden bağımsız olmayan verileri barındırır. Müzik sanatını kültürel perspektif içinde inceleyen, analiz eden, yorumlayan ve sonuçlar çıkartarak müziğin ait olduğu toplumlarla ve topluluklarla ilgili olarak sosyal, felsefi, inançsal durumlarını kültürel antropoloji desteğiyle sunan etnomüzikoloji, bilimsel olarak müziğin bütün alanlarını derinlemesine inceleyen, yorumlayan bilim dalı olan müzikolojinin geniş yelpazesindeki alanlarından yeni bir disiplin anlayışı şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Etnomüzikoloji disiplininin süreci Avrupa’daki sistematik, tarihsel ve karşılaştırmalı müzikoloji bağlamlarından geleneksel toplum öncesi müziklerin incelenmesi, araştırılması, analiz edilmesi ve sonuç çıkarılması, Avrupa’da kullanılan Batı müziğiyle karşılaştırılması bağlamında karşılaştırmalı müzikoloji (comparative musicology) olarak başlamıştır. Müzik etnolojisine dönüşen karşılaştırmalı müzikoloji başlangıçta etnosantrik yaklaşımları içerisinde barındırsa da değişen paradigmalarla etnomüzikoloji disiplini olarak nitelendirilmeye başlamıştır. Yapılan bu çalışmada, etnomüzikolojinin ortaya çıkmasından günümüze kadar geçen süreç içerisinde tanımı yapılarak çeşitli kültürel bağlamlarla ilişkisi ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Çoğu etnomüzikolog tarafından dile getirilen bir genelleme ile "kültür-müzik” ilişkisi içerisindeki bağlamları açıklayıcı bir şekilde sunmak ve bir bütün olarak müziğin oluşumdan tüketimine kadar kültürel bağlamların dominant yörüngesinde nasıl etkilendiğini ortaya koymak ve kaynak sunmak amacıyla yapılan çalışmada müzik kültürünün bağlamları örneklerle sunulmuştur. Müziğin konuşmadan ortaya çıktığı varsayımından yola çıkarak müzik kültüründe söz ögesi, çeşitli seslerin farklı misyon taşıdığı tonal, atonal, modal ve makamsal yapılarla oluşan ezgisel yapı, ezgiyi oluşturan ritmik yapılar ve bu yapıların çeşitli düzümleri ile ortaya çıkan metrik-asimetrik ve poliritmik yapı, kültürel kimlik inşasında önemli bir yere sahip olan etno-organoloji perspektifinde çalgıların ses renkleri ve sahaları, çalım tekniklerinin içerisine bulunan üslup, tavır ve tarzları, çalgıların yapım teknikleri, sazlara atfedilen kutsiyetleri, kültürün aktarılması bağlamında müziğin eğitsel boyutu, toplum ve toplulukların iletişimi, çeşitli müzik türlerindeki sayı mistisizmine dayanan temelleri, müzik kültürünün en arkaik kısmını meydana getiren inanç müziği etnolojisi konuları kısaca değerlendirilmiştir. Bu çalışmada müziğin ilgili alanları etnomüzikoloji ve müziğin kültürel bağlamları perspektifinde ortaya konularak, yapılacak etnomüzikolojik çalışmalara müzik kültürü bağlamlarının kaynaklık etmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinin betimsel tarama (survey), literatür taraması teknikleri kullanılmıştır.Keywords : Etnomüzikoloji, Müzik Kültürü, Etnoloji, Etno-organoloji