- Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Issue: 46
- 1808 SENED-İ İTTİFAK ve 1839 TANZİMAT FERMANININ 1215 MAGNA CARTA İLE ANAYASACILIK ve İNSAN HAKLARI ...
1808 SENED-İ İTTİFAK ve 1839 TANZİMAT FERMANININ 1215 MAGNA CARTA İLE ANAYASACILIK ve İNSAN HAKLARI AÇISINDAN KARŞILAŞTIRILMASI
Authors : Gülistan Başci
Pages : 227-242
Doi:10.30794/pausbed.803116
View : 10 | Download : 3
Publication Date : 2021-09-02
Article Type : Research
Abstract :İnsan hakları ve özgürlüklere ilişkin meydana gelen ilk gelişmeler 1200’lü yıllara dayanmaktadır. Batılı devletlerde ilk olarak kralın yetkilerinin sınırlandırıldığı Magna Carta (Hürriyet Fermanı) bilinen ilk yasal düzenleme olarak kabul edilmektedir. İnsan hakları konusu ise Osmanlı devletinde özellikle Fransız İhtilalinin sonrası dönemde ortaya çıkmıştır. İnsan hakları konusundaki ilk gelişmelerin 1808 yılında Senedi-i İttifak ile başladığı görülmektedir. Bu ilk düzenlemeyi sonrasında 1839 yılında çıkarılan Tanzimat Fermanı izlemiştir. Osmanlı devletinde en önemli anayasa hareketi olarak görülen ferman ile insan hakları konusunda yasal zemin oluşturulmuştur. Osmanlı devletinde cumhuriyetin ilanına kadar çok sayıda düzenleme yapılmıştır. 1856 Islahat Fermanı ve 1876 Kanuni Esasi bunlara örnek gösterilebilir. Cumhuriyetin ilanı sonrasında 1924 Anayasası temel hak ve özgürlükler anlamında yasal altyapıyı güçlendirmiş ve insan hakları konusunda önemli adımların atılmasını sağlamıştır. Bazı yazarlara göre ise Tanzimat Fermanı "Türklerin İlk Haklar Beyannamesi” olarak kabul edilir. Ayrıca Ferman, Cumhuriyet rejiminin kurulmasında bir temel oluşturmuş, yapılacak yeniliklere hız kazandırmış, batı tarzında eğitim ve hukuk sistemlerinin ülkemizde uygulanmasının yolunu açmıştır. Bu çalışmada insan haklarının tarihsel gelişimi incelenerek, 1808 Sened-i İttifak ve 1839 Tanzimat Fermanı’ nın insan hakları açısından değerlendirilmesi yapılmış, Magna Carta ile karşılaştırılmıştır.Keywords : Sened-i İttifak, Tanzimat Fermanı, Magna Carta, İnsan Hakları, Anayasacılık