- Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Issue: 25
- Orta Likya Bölgesi’nde Yeni Bir Keşif: Günağı Kilisesi
Orta Likya Bölgesi’nde Yeni Bir Keşif: Günağı Kilisesi
Authors : Bülent Işler
Pages : 363-392
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2016-09-01
Article Type : Research
Abstract :Orta Likya’nın dağlık kesiminde yer alan küçük yerleşimlerde 2014 yılından bu yana Erken Bizans yerleşimlerine ilişkin yürütülen yüzey araştırmasında, bölgedeki dini ve sivil mimari örneklerinin belgelendirilmesi, binaların işlev ve tarihlendirme sorunlarının tartışılması, yerleşimler arası antik yol ağının tespit edilmesi ve bölgedeki tarımsal üretimin sanat ortamına katkısının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda Antalya’nın Demre İlçesi, Beymelek beldesinin dağlık kesiminde yer alan Günağı Kilisesi bu makalenin konusunu oluşturmaktadır. Hakkında ayrıntılı bir çalışma bulunmayan kilisenin 2014 yılı yüzey araştırmamız kapsamında ilk kez planı çizilmiş, konumu harita üzerine işlenerek kilise içinde ve çevresindeki buluntular fotoğraf ve çizimler eşliğinde ayrıntılı belgelendirilmiştir. Bu makalede kilisenin mimarisi ve bezemeleri ile ilgili ilk bulgularımızın paylaşılması ve kilisenin bölge mimarisi içindeki yerinin ve öneminin ortaya konulması amaçlanmıştır.Kilise Likya bölgesinde çok yaygın olan "üç nefli bazilikal plan” şemasında inşa edilmiştir. İki köy (kome) arasına inşa edilen kilise, manastır olmaktan ziyade bir köy kilisesi özellikleri göstermektedir. Kilisenin batısında narteks ve atrium ile güneydoğu köşesinde yapıya bitişik, olasılıkla bir mezar şapeline ait kalıntılar bulunur. Kilisenin bölgeye özgü birçok özelliğinin olmasının yanı sıra neflerinin arasının taş levhalarla kapatılmış olması, kuzey ve güney neflerinin doğuda birer apsisle sonlanması gibi bazı özellikleri bölgedeki kiliselerde az rastlanan uygulamalardır. Kilisenin en dikkat çekici özelliği bezemelerinin kalitesi ve çeşitliliğidir. Kilise içinde ve çevresinde çok sayıda bezemeli mimari ve liturjik taş eser belgelendirilmiştir. Mimari taş eserler, sütun kaidesi, sütun, sütun başlığı, yastık/duvar payesi başlığı, söve, lento ve çörten; liturjik taş eserler ise baluster, levha ve templon levha üstü başlık işlevinde kullanılmış olan parçalardır. Kilisenin mimari özellikleri ve kilise içindeki taş eserler, motif, teknik ve düzenleme bakımından incelendiğinde, kilisenin 5. yüzyıl içine inşa edildiği ve 11.-12. yüzyıllardaki bir onarım sırasında kuzey apsiste bazı mimari düzenlemelerin yapıldığı ve kuzey apsis içindeki duvar resimlerinin eklendiği anlaşılmaktadır.Keywords : Bizans, Likya, Beymelek, Kilise mimarisi, taş bezeme