- OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi
- Issue: 29
- Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye’nin yürürlüğe girişi ve Türk hukuk tarihi bakımından önemi
Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye’nin yürürlüğe girişi ve Türk hukuk tarihi bakımından önemi
Authors : Cihan OSMANAĞAOĞLU KARAHASANOĞLU
Pages : 93-124
Doi:10.1501/OTAM_0000000568
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2011-03-01
Article Type : Other
Abstract :Osmanlı Devleti hukukta modernleşme çabaları içinde, medeni kanununu (Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye ismi ile) 1869-1876 yılları arasında hazırlayarak yürürlüğe sokmuştur. Söz konusu yasa, kitaplardan oluşmaktadır ve her kitap hazırlandıkça padişahın iradesinin alınmasının ardından yürürlüğe girmiştir. Ancak söz konusu kodifikasyon, bir medeni kanunda olması gereken, Aile hukuku, Miras hukuku gibi hukuk alanlarını dışarıda bırakmıştır. Yürürlüğe girdikten kısa bir süre sonra, çeşitli eleştirilere muhatap olmuş ve Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye’de tadil (değişiklikler yapılması) gerekliliği gündeme gelmiştir. Öncelikle, yasayı hazırlayan Mecelle Cemiyeti eksiklikleri gidermeye çalışmış, daha sonra Mecelle Tadil Komisyonu oluşturulmuş, ancak Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye’deki değişiklik çalışmaları beklenen faydayı sağlayamamış, Lozan görüşmelerinin de etkisi ile yeni Türkiye Cumhuriyeti Türk Medeni Kanunu’nu, İsviçre Medeni Kanunu’ndan resepsiyon yolu ile almaya karar vermiştir. Neticede Türk Medeni Kanunu, 4 Ekim 1926’da yürürlüğe girerken aynı gün Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye de yürürlükten kaldırılmıştır. Böylece Türkiye Cumhuriyeti için Türk Hukuk Tarihi’nin konusu haline gelmiş olan yasa, bir müddet daha Osmanlı Devleti’nden ayrılmış çeşitli ülkelerde yürürlüğünü sürdürmüştür.Keywords : Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye, Osmanlı Devleti Medeni Kanunu, Mecelle Cemiyeti, Ahmet Cevdet Paşa, Züfer Olayı.