- Alınteri Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 3 Issue: 2
- Zile ve Bozok Kazalarında Gayrimüslimlerin Meslekleri (1844-1845 Tarihli Temettuat Kayıtlarına Göre)...
Zile ve Bozok Kazalarında Gayrimüslimlerin Meslekleri (1844-1845 Tarihli Temettuat Kayıtlarına Göre)
Authors : Murat HANİLÇE, Musa DEMİR
Pages : 145-174
Doi:10.30913/alinterisosbil.641834
View : 13 | Download : 3
Publication Date : 2019-12-24
Article Type : Research
Abstract :Tarih seyri içerisinde insanlar, yaşamlarını idame ettirmek için belirli işler edinmiştir. Birçoğu beden gücüne ve el emeğine dayanan bu işler zamanla değişerek günümüze meslek dediğimiz kavramı doğurmuştur. Bir insanın geçimini sağlamak için belli kurallar çerçevesinde, bilgi ve becerilere dayalı olarak yaptığı sürekli işe meslek denir. Tarihi süreç içerisinde yaşayan devletlerin bıraktıkları resmi kayıtlara yansıyan meslekler, günümüz tarihçileri ve iktisatçıları için bir şehrin veya bölgenin ekonomik ve sosyal potansiyelini ortaya koymak açısından ideal birer veri kaynağı olmuştur. Osmanlı Devleti’nin Tanzimat Dönemi (1839-1876) ile başlayan yeniden yapılanmasının bir ayağı da sosyal ve ekonomik eşitliğin sağlanmasıydı. Bu bağlamda 1844-1845 yılında yapılan sayımlar neticesinde çıkan veriler "Temettuat Defterleri” denen kayıtlara geçirilmiştir. Bu defterler yardımıyla 19. yüzyılda kayıtların tutulduğu merkezlerin sosyal ve ekonomik durumu hakkında ayrıntılı bilgiler elde edilebilmektedir. Bu çalışmada coğrafî konum ve tarihsel gelişim açısından birbirine yakın olan Zile ve Bozok kazaları seçilmiştir. Çalışmanın ana kaynağını 1844-1845 yıllarına ait Zile ve Bozok Temettuat Defterleri oluşturmaktadır. Bu defterlerden adı geçen kazalarda yaşayan gayrimüslim ahalinin uğraştıkları meslekler ve bunlardan elde ettikleri gelirler değerlendirilmiştir. Bu bağlamda 1844-45’te Zile’de sekizinde Müslim-gayrimüslimin bir arada yaşadığı ve birisinde sadece gayrimüslim ahalinin yaşadığı toplamda yirmi mahalle; Bozok’ta ise yalnız dört mahallesinde Müslim-gayrimüslimin bir arada yaşadığı toplamda dokuz mahalleye ait Temettuat kayıtları baştan sona taranmıştır. Yapılan taramalar sonrasında Zile kaza merkezinde 122 farklı meslek tespit edilmiş ve bu mesleklerden gayrimüslimlerin icra ettiği 45’i etraflıca ele alınmıştır. Aynı şekilde, Bozok kaza merkezinde 166 farklı meslek tespit edilmiş ve bu mesleklerden gayrimüslim ahalinin icra ettiği 99 meslek üzerinde detaylı olarak durulmuştur. Ayrıca çalışmada iki merkezde tespit edilen mesleklerin benzer ve farklı yanları ele alınmıştır. Çalışma özelde Zile ve Bozok kazalarında, genelde ise Osmanlı Devleti’nin Anadolu’daki topraklarında yaşayan gayrimüslim ahalinin ekonomiye katkısını ortaya koymaya yönelik mütevazı bir çalışma olma amacı taşımaktadır.Keywords : Zile, Bozuk, Temettuat, Garyrimüslim, Meslek