Assessment of Selected European and Asian Countries COVID-19 Statuses Using Entropy and MAUT Methods

Authors : Murat Bolelli

Pages : 7483-7504

Doi:10.26466/opus.943167

View : 12 | Download : 5

Publication Date : 2021-12-26

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmanın amacı araştırmaya konu edilen Avrupa ve Asya ülkelerinin COVID-19 durumlarının entropi ve çok nitelikli fayda teorisi (MAUT) kullanılarak değerlendirilmesidir. Araştırma verileri Our World in Data veri tabanlarından 15 Nisan 2021 tarihi itibariyle temin edilmiştir. Literatüre paralel olarak değerlendirmede kullanılmak üzere on dört ölçüt seçilmiştir. Kriterlerin objektif ağırlıklandırılmasında entropi yöntemi kullanılmış, nüfus yoğunluğu (15.6%), yüz kişi bazında tüm dozlar aşılanmış insan sayısı (12.1%), bin kişi bazında uygulanan test sayısı (10.2%), diyabet yaygınlığı (8.9%), pozitif oranı (8.5%), kardiyovasküler ölüm oranı (8.3%), milyon kişi bazında ölüm oranı (7.3%), %), yüz kişi bazında aşılanmış insan sayısı (6.1%), milyon kişi bazında vaka sayısı (5.2%), bin kişi başına düşen hastane yatağı sayısı (4.7%), bin kişi başına düşen hemşire ve ebe sayısı (4.1%), kapanma endeksi (3.4 %), bin kişi başına düşen doktor sayısı (3.1%) ve 65 yaş üzeri nüfus oranı (2.6%) sıralaması elde edilmiştir. Ülkeler MAUT yöntemi ile sıralandığında ilk beş ülkenin Bahreyn, Sırbistan, Slovakya, İsrail ve Slovenya olduğu, son beş ülkenin ise Malezya, Norveç, Japonya, Finlandiya ve Güney Kore olduğu belirlenmiştir. Araştırma bulguları sonuç bölümünde tartışılmıştır.
Keywords : COVID-19, Entropi, MAUT, Çok Kriterli Karar Verme