Bakır ve Magnezyum Katkılarının Al-17Si Alaşımının Yapısal, Mekanik ve Tribolojik Özelliklerine Etkisi

Authors : Ali Paşa Hekimoğlu, Murat Haciosmanoğlu

Pages : 685-694

Doi:10.29137/umagd.546562

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Research

Abstract :İkili Al-17Si, üçlü Al-17Si-4Cu ve dörtlü Al-17Si-4Cu-0,6Mg alaşımları kokil kalıba döküm yöntemiyle üretildi. Üretilen alaşımların kimyasal bileşimleri spark optik emisyon spektrometresi (Spark OES) yöntemi ile belirlenerek doğrulandı. İçyapı incelemeleri standart metalografik yöntemlerle hazırlanan numuneler üzerinde ışık ve taramalı elektron mikroskobu (SEM) ile gerçekleştirildi. Alaşımların sertliği Brinell sertlik ölçme yöntemiyle, akma ve çekme dayanımı ile kopma uzaması değerleri ise üniversal bir test makinesinde yapılan çekme deneyleri ile belirlendi. Çekme deneylerine tabi tutulan numunelerin yüzeyleri ve yüzey altları SEM’de incelenerek görüntülendi. Alaşımların tribolojik özellikleri bilye disk esaslı bir deney düzeneği yardımıyla belirlendi. Al-17Si alaşımının içyapısının alüminyumca zengin α, ötektik Al-Si, primer silisyum ve β fazlarından, üçlü Al-17Si-4Cu alaşımının Al-17Si alaşımındaki fazların yanı sıra bakırca zengin θ (CuAl 2 ) fazını da içerdiği görüldü. Dörtlü Al-17Si-4Cu-0,6Mg alaşımında ise üçlü Al-17Si-4Cu alaşımındaki fazlara ilave olarak Mg 2 Si fazının oluştuğu ve ayrıca ikili ve üçlü alaşımda görülen β fazının dörtlü alaşımda π fazına dönüştüğü belirlendi. Bakır ve magnezyum katkılarının incelenen alaşımların sertlik, akma ve çekme dayanımı ile birlikte aşınma direncini arttırdığı, kopma uzaması değerlerini ise düşürdüğü gözlendi. Mekanik ve tribolojik deneylerden elde edilen sonuçlar alaşımların yapısal özelliklerine dayandırılarak irdelendi.
Keywords : Al-17Si esaslı alaşımlar, İçyapı, Mekanik özellikler, Aşınma, Kırılma