- Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 24 Issue: 45
- UZMANLIK VE BİLİŞSEL ESNEKLİK
UZMANLIK VE BİLİŞSEL ESNEKLİK
Authors : Hatice Kübra Aydin, Handan Can
Pages : 857-872
Doi:10.21550/sosbilder.1228263
View : 68 | Download : 76
Publication Date : 2023-07-31
Article Type : Research Article
Abstract :Uzmanlık çalışmaları, bir alanda üstün performans gösteren kişilerin performanslarına odaklanmaktadır. Bir alanda uzmanlaşmış kişilerin alana özgü görevleri gerçekleştirirken sıklıkla kullandıkları yöntemler, bazı becerilerin kazanımı açısından üstünlük sağlasa da bazen pek yararlı olmayan sonuçlar doğurabilir. Bu durumdan etkilenen becerilerden biri de bilişsel esnekliktir. Bilişsel esneklik, davranışı yeni ve değişen çevreye göre adapte etme becerisidir. Bir kişi kendi alanında ne kadar uzmanlaşırsa, alana özgü görevlerde o kadar bilişsel esneklik gösterebilir. Ayrıca uzmanların uzmanlık düzeyi, sıklıkla kullanılan yöntemin yarattığı bozucu etki olarak tanımlanan Einstellung etkisinin görülmemesinde de önemli rol oynamaktadır. Mevcut derlemenin amacı, uzmanlık alanındaki çalışmalarda bilişsel esnekliğin etkisini incelemektir. Literatürdeki çalışmalar incelendiğinde, farklı uzmanlıklarda yapılmış çalışmalarda, uzmanlık düzeylerinin değişkenlik gösterdiği; bu nedenle bu çalışmaların sonuçlarından yola çıkarak uzmanların bilişsel esneklik düzeyleri hakkında kesin sonuca varılamayacağı anlaşılmaktadır. Buna karşın, henüz uzmanlaşma sürecinde olan kişilerde bilişsel esnekliğin daha düşük; uzmanlaşma düzeyi yüksek olanlarda bilişsel esnekliğin daha yüksek olduğunu öne süren araştırmalar da bulunmaktadır.Keywords : uzmanlık, uzman performansı, alana özgülük, bilişsel esneklik, Einstellung etkisi