- Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi
- Vol: 27 Issue: 2
- SİGORTA KARTOGRAFYASININ BATI’DA, OSMANLI DEVLETİ’NDE VE TÜRKİYE’DE DOĞUŞU, GELİŞİMİ VE SON BULMASI...
SİGORTA KARTOGRAFYASININ BATI’DA, OSMANLI DEVLETİ’NDE VE TÜRKİYE’DE DOĞUŞU, GELİŞİMİ VE SON BULMASI
Authors : Murat Tanrikulu
Pages : 335-358
View : 226 | Download : 168
Publication Date : 2023-08-08
Article Type : Research Article
Abstract :Bir zarar teminatı olan sigortacılığa ait ilk uygulamaların M.Ö. 2000’lerde Babil’de kervan taşımacılığına yönelik olarak başladığı kabul edilmektedir. Pirim esasına dayalı ilk uygulamalar ise Xlll. yüzyılda Venedik, Cenova ve Floransa şehirlerinde gemi taşımacılığına yönelik olarak başlamış ve ilk sigorta şirketi de yine Cenova’da kurulmuştur. Kartografya tarihinde farklı bir alan olan sigorta haritacılığı (insurance cartography) ve sigorta haritaları (insurance map) ise ilk sigorta uygulamalarından yüzyıllar sonra ortaya çıkmıştır. Bunda XVl. yüzyıldan sonra ticaretle büyüyen, göçlerle nispeten kalabalıklaşan kentlerde, büyük yangın felaketlerinin çıkması etkili olmuştur. Can ve mal kayıplarına yol açan böyle bir yangın 1666 yılında Birleşik Krallık’ın başkenti Londra’da yaşanmıştır. Büyük Londra Yangını adı verilen bu yangından sonra, ilk sigorta şirketi kurulmuş; ev, fabrika, depo ve muhtelif mallar sigorta kapsamına alınarak korunmuştur. XIV. yüzyılda endüstrileşmenin getirdiği ivmeyle hızla büyüyen kentlerde sigorta şirketleri çoğalmış, sigortacılık önemli bir faaliyet alanı haline gelmiştir. Aynı zamanda bu yüzyılda sigorta haritaları çizilmeye başlanmıştır. Birleşik Krallık’ta başlayan sigorta haritacılığı, ABD ve Kanada gibi sömürge eyaletlerde de yapılmaya başlanmış, diğer ülkelerle birlikte Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’nde de uygulama alanları bulmuştur. 1970’li yıllara kadar adı geçen ülkelerde ve ülkemizde sigorta haritalarının bu amaçla kullanımı devam etmiştir. Ancak teknik ve teknolojik gelişmelerle birlikte yangın sigorta haritalarına ihtiyaç kalmamış,1970’li yıllarla birlikte üretimleri sona ermiştir. Bu haritalar günümüzde kartografya tarihi, kent coğrafyası ve kültürü araştırmalarında önemli bir kaynak olarak değerlendirilmektedir. Çalışmada yöntem olarak tarihsel sürecin incelenmesi ve doküman analizi kullanılmıştır.Keywords : Sigorta, kartografya, sigorta kartografyası, yangın, yangın sigorta haritaları