- Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi
- Vol: 61 Issue: 2
- Çingenelerin "Yerleşme Stratejileri"nin Türk Edebiyatına Yansıması
Çingenelerin "Yerleşme Stratejileri"nin Türk Edebiyatına Yansıması
Authors : Serap Aslan Cobutoğlu
Pages : 561-584
Doi:10.26650/TUDED2021-931814
View : 16 | Download : 8
Publication Date : 2021-12-30
Article Type : Research
Abstract :Yaşam alanları ve şekilleri bakımından farklılık arz eden ve son yıllarda kendilerine tanınan haklarla dikkat çeken Çingeneler, sosyoloji, tarih, etnoloji, antropoloji gibi pek çok disiplinin ve sanat şubesinin yanı sıra edebiyatın da ilgi alanına girmektedirler. Bu noktada şiir, hikâye, roman, tiyatro gibi türlerde kimlikleri, sosyo-kültürel yapıları, meslekleri ve yaşam biçimleriyle yer almaktadırlar. Bununla birlikte Çingenelerin kent içindeki yerleşme deneyimleri, kentsel dönüşüm odaklı yerleşme sorunları, mekânsal damgalanma gibi hususları kapsayacak biçimde mekânsal boyutuyla da hikâye ve roman türü başta olmak üzere pek çok eserde varlık gösterdikleri görülmektedir. Ancak edebiyat sahasında yapılan çalışmalarda bu boyutun çoğu kez ihmal edildiği görülmektedir, hatta Çingeneleri mekânsal boyutla değerlendiren bir çalışma neredeyse bulunmamaktadır. Oysa akademik çalışmalarda kurulan bu ilginin antropoloji, etnoloji başta olmak üzere disiplinlerarası çalışmalara kaynak ve veri oluşturacağı açıktır. Bu perspektiften hareketle bu çalışmada Türk kültürünün ve gündelik hayatının önemli bir parçasını teşkil eden Çingenelerin, kentsel ölçekteki "yerleşme stratejileri”nin edebi metinlerdeki yansıması üzerinde durulmaktadır. Bu bağlamda çalışmada, edebiyata çok boyutlu olarak yansıyan Çingenelerin hikâye ve roman türü üzerinden yerleşme pratikleri ile ilgili bir fikir vermek, yurt edinme süreçlerini anlaşılır kılmak, kent içinde ürettikleri mekânların içinde ve dışında diğer grup ve topluluklarla birlikte yaşama katılma ve kentsel mekânda kendilerine alan açma çabalarını gözlemlemek amaçlanmaktadır.Keywords : Çingene, yerleşme stratejileri, yeni araziler keşfetme, kent içi boşlukları doldurma, zorunlu yerleşim alanlarından dağılma, yer-yurt sorunu