- Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi
- Vol: 61 Issue: 1
- Esnaf ve Sanatkârların Pîri Ahi Evran ve Geçmişten Günümüze Ahilik
Esnaf ve Sanatkârların Pîri Ahi Evran ve Geçmişten Günümüze Ahilik
Authors : Erol Ülgen
Pages : 447-469
View : 13 | Download : 5
Publication Date : 2021-07-08
Article Type : Research
Abstract :Ahilik teşkilâtı, Selçuklu ve Osmanlı Devleti zamanında sosyo-ekonomik, siyasî ve askerî bir güç olarak dikkat çeker. Bu teşkilâtın esnaf ve sanatkâr yapılanması Türkistan ve İran Türkleri arasında şekillenir. Malazgirt zaferiyle Anadolu’nun kapıları Türklere açılır. Asya topraklarından Anadolu içlerine büyük Türk göçleri başlar. Bu göçe Moğol saldırılarının da etkisi olur. Anadolu içlerinde köy, kasaba ve şehirlere yerleşen Türkler, yeni adlarla çarşılar, pazarlar kurarlar. Bu kurdukları çarşılarda istihdam, üretim ve ürettiklerini satacak pazar oluştururlar. Ahilik teşkilâtının mensupları, koydukları kurallarla sosyo-ekonomik hayatın düzene girmesini sağlarlar. Çarşı ve pazarlarda ürettikleriyle halkın yiyecek, içecek ve diğer ihtiyaçlarını karşılarlar. Ahilik teşkilâtı, Selçuklu Devleti sonrası oluşan Beylikler devrinde Anadolu’nun her yerinde teşkilâtlanır. Bu teşkilât Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda da aktif bir rol oynar. Ahilik teşkilâtı, XVI. yüzyıldan itibaren Loncaya dönüşür. Sonra "gedik” olarak faaliyetlerini sürdürür. Daha sonra esnaf ve halk üzerindeki otoritesini yitirir. Yirminci yüzyılın başında hiçbir etkisi kalmaz. Bu çalışmamızda, Ahilik Teşkilâtının Anadolu’da yapılanmasından, teşkilâtın kurucusu ve debbağların pîri Ahi Evran’dan, Ahilerin Osmanlı Devleti’nin kuruluşu sırasındaki rollerinden, daha sonra fonksiyonlarını yitirmesinden, Cumhuriyet dönemindeki Esnaf ve Sanatkârların oluşumundan ve 1950’li yıllardan günümüze kadar yapılan Ahilik kültürü araştırmalarından bahsedilecektir.Keywords : Ahilik, Ahi Evran, Gedik, Fütüvvet, Esnaf ve Sanatkârlar