- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: Ö9 Special Issue
- Klasik Türk şiirinde bir hat terimi olarak "hil’at"
Klasik Türk şiirinde bir hat terimi olarak "hil’at"
Authors : Özlem Düzlü
Pages : 163-169
Doi:10.29000/rumelide.982049
View : 16 | Download : 11
Publication Date : 2021-08-21
Article Type : Research
Abstract :Şekil şartları ve muhtevasıyla sınırları önceden belirlenmiş bir edebî geleneğin varisi olan klasik Türk şairleri bu sınırlar içerisinde farklı olmanın yollarını ararlar. Şairlerin klasik şiirin kelime kadrosundaki bazı kelimeleri alışılmışın dışında farklı anlamlarıyla kullanmaları ya da onlara dolaylı yoldan işaret etmeleri de farklı olmak adına başvurduğu yöntemlerden biridir. Klasik Türk şairlerinin sık kullandığı kelimelerden biri olan ve divanlarda çok büyük oranda giyim-kuşama ait bir unsur olarak yer alan hil’at de bu duruma örnek oluşturabilecek kelimelerdendir. Kıyafet terimi olarak "beğenilen kimselere takdir, tebrik ve teşvik amacıyla giydirilen süslü elbise, kaftan” anlamına gelen hil’at şiirlerde de genellikle bir kimseyi yahut bir işi övmek için kullanılmıştır. Bununla birlikte kelimenin klasik şiir metinlerinde karşılaşılan bazı kullanımlarında fark ettiğimiz bir başka anlamı daha bulunmaktadır. Kelime bu kullanımlarda "yazı hocalarının kendilerinden yazı meşk eden öğrencilerin yazılarının üstüne çektikleri kaş şeklindeki işaret” anlamıyla yer almıştır. Yazıyla ilgili unsurlardan oluşturulmuş az sayıda beyitte karşılaşılan bu farklı kullanımlardan hareketle yaptığımız araştırmalarda kelimenin hat terimi olarak tanımına dört kaynakta tesadüf edilebilmiştir. Bu çalışmada hem bu kaynaklardaki bilgilerden hem de tespit edilen beyitlerden yola çıkarak kelimenin hat terimi olarak ifade ettiği anlam daha net bir şekilde belirlenmeye çalışılacak ve söz konusu terimin hat sahasında kullanımıyla ilgili çıkarımlara yer verilecektir. Aynı zamanda kelimenin klasik edebiyat sahası kaynaklarında tesadüf edemediğimiz söz konusu anlamıyla klasik Türk şiirine nasıl yansıdığı ortaya konulacaktır.Keywords : Hil’at, hat, hat terimi, klasik şiir, klasik Türk edebiyatı