- İzmir Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 3 Issue: 1
- Osmanlı Devleti’ndeki Güç İlişkileri Üzerinden Sened-i İttifak’a Dair Bir Değerlendirme
Osmanlı Devleti’ndeki Güç İlişkileri Üzerinden Sened-i İttifak’a Dair Bir Değerlendirme
Authors : Yunus Emre Özkul
Pages : 1-15
Doi:10.47899/ijss.20213101
View : 142 | Download : 62
Publication Date : 2021-06-30
Article Type : Review
Abstract :Türk tarih yazıcıları, Osmanlı Devleti’ndeki iktidar kavramını padişahlık makamıyla sınırlandırma eğilimindedir. Bu husustaki eğilim, padişahın mutlak otoritesini güçlü bir şekilde vurgularken, devletin geniş bürokratik yapısı içinde iktidar kavramının karmaşık bir bileşenden meydana geldiğini göz ardı etmektedir. Burada padişahın ayırıcı vasfı, iktidar bileşenini meydana getiren aktörlerin zaman içerisinde değişmesine rağmen, padişahın konumunu sürekli olarak muhafaza etmesidir. Ancak altı yüz yıllık Osmanlı tarihi içerisinde iktidarın merkezileştiği ve tek elde toplandığı dönemler olmuştur. Buna karşılık padişah, bu tarihsel sürecin büyük bir bölümünde iktidarı başka aktörlerle paylaşmak durumunda kalmıştır. Sened-i İttifak’ın imzalandığı zaman dilimi de bu dönemlerden birini ifade etmektedir. Bu çalışmada Sened-i İttifak’ı temel örneklem olarak almamızın sebebi, belki de tarihinin hiçbir döneminde Osmanlı iktidar yapısının bu derece parçalanmamış olmasıdır. Öte taraftan merkezde gücünü artıran aktörler hiç olmadığı kadar belirgin hale gelmiştir. Dolayısıyla Sened-i İttifak, Osmanlı iktidar dengelerindeki değişimi anlamada önemli bir örnek olaya dönüşmektedir. Araştırma sonucunda Osmanlı iktidar bileşenini oluşturan dört aktörün bulunduğu ve bunların merkezî iktidarda temel güç haline gelebilmek için aralarında ittifaklar kurmaya çalıştıkları tespit edilmiştir. Bu durum nedeniyle Osmanlı iktidar yapısının -en azından bazı dönemlerde- birleşik bir siyasal güç ya da monoblok bir yapıyı temsil etmediği anlaşılmaktadır. Bu çalışmada niteliksel bir araştırma yöntemi tercih edilmiş ve elde edilen veriler sınıflandırılarak doküman analiziyle yorumlanmıştır.Keywords : Sened-i İttifak, Osmanlı Devleti’nde iktidar, Osmanlı’da Ayanlar, Alemdar Mustafa Paşa, II. Mahmut