el-‘Aynî’nin Hadisleri Kronolojik Değerlendirmesi

Authors : Recep TUZCU

Pages : 73-91

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2013-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hadis, tarihî olup muhtevasının tarihi vakaya uygunluğu da önemlidir. Hadisleri tenkit ve tahlilde; rivâyetin vurud sebebi ve tarihi önemli bir kıstastır. Kronolojik tasnif, hadisin sıhhatini tespit ve değerlendirmede bir ölçüttür. Hadis şârihleri gibi el-Aynî de, hadisleri okuma ve anlamada kronolojiyi bir yöntem olarak kullanmıştır. Rivâyeti kronolojik açıdan dikey olarak tasnif etikten sonra yatay tarihi verilerle değerlendirmektedir. O, rivâyeti vurud sebebi, yaşandığı coğrafya, ilgili şahıs ve olaylar, sosyal hayat açısından derinlemesine incelemektedir. Hz. Peygamber’in Ezanı İsrâ gecesinde işitmesi gibi tarih yanılgısı içeren rivâyeti tenkit etmektedir. Her şeyin düştüğü ve atıldığı Buda‘a kuyusunun suyu hakkındaki Hz. Peygamber’in “Suyu hiçbir şey kirletmez” sözünü; sosyolojinin ve İslam’ın temel ilkelerine aykırı bulan el-Aynî, bu rivâyeti geçtiği coğrafi mekânla ilgili vurud tarihindeki detay verilerle değerlendirmektedir. Savaştan önce İslam’a davet, selb ve mut‘a nikâhı gibi konularda gelen rivâyetlerin nâsih ve mensûh olanını belirlemede, kronolojik tasniften istifade etmektedir.
Keywords : Hadis, Anakronizm, Kronoloji, Ezan, Muta