20. YÜZYILIN SON ÇEYREĞİNDE İNGİLTERE'NİN KÜRTLERE YÖNELİK POLİTİKASI HAKKINDA DEĞERLENDİRMELER

Authors : Çağdaş Yüksel

Pages : 299-306

Doi:10.31455/asya.777915

View : 21 | Download : 7

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research

Abstract :İngiltere emperyalist bir güç olarak yükselmeye başladığı andan itibaren Kürtlerle ilgilenmeye başlamıştır. İngiltere Orta Doğu’da güç kazandıkça Kürtlere yönelik ilgi de gittikçe artmıştır. Birinci Dünya Savaşı sonrasında Osmanlı topraklarının paylaşılması sırasında İngiltere Kürtlerden faydalanmaya karar vermiştir. Mondros Mütarekesi sonrasında İngiltere Doğu Anadolu’da bir Ermenistan kurulması için harekete geçmiştir. İngiltere kendi kontrolündeki Irak ile Ermenistan arasında bir tampon olması için Güney Doğu Anadolu’da da bir Kürdistan kurmayı tasarlamıştır. Sevr Antlaşması ile bu tasarılar Osmanlı yönetimine kabul ettirilmiştir. Fakat Mustafa Kemal Paşa liderliğindeki Millî Mücadele’nin zaferi sonrasında Sevr Antlaşması geçersiz hale gelmiş ve Kürdistan meselesi bir süre için rafa kaldırılmıştır. Musul meselesi sonrasında İngiltere için uzun bir süre Kürtler ilgi odağı olmaktan çıkmışlardır. İkinci Dünya Savaşı sonrasında İngiltere oldukça zayıfladığı için bölgeye olan ilgisi bir miktar azalmıştır. İran bölgede Batı devletlerinin en önemli müttefiki haline gelmiştir. İran devrimi sonrasında Batı devletleri İran’a karşı Irak ile yakınlaşmaya başlamışlardır. Ancak Saddam Hüseyin yönetiminin Batı devletlerinin çıkarlarını tehdit eder hale gelmesi üzerine Amerika ve İngiltere liderliğindeki müttefikler Kuveyt’in işgalini bahane ederek Irak’a müdahale etmişlerdir. Bundan sonra Irak üzerinde baskı kurmak ve petrol sahalarının güvenliğini sağlamak için İngiltere Kürtleri kullanmaya çalışmıştır. Irak Ordusu’nun isyan eden Kürtlere yönelik düzenlediği operasyonlar İngiliz politikasında büyük tartışmalara yol açmıştır. Bu çalışmada Irak yönetimi ile Kürtler arasında yaşanan ihtilafın İngiliz politikasına nasıl yansıdığı İngiltere Parlamento tutanakları üzerinden incelenmiştir.
Keywords : İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri, Irak, Kürtler, Saddam Hüseyin