AFRO-TÜRK ÖRNEKLEMİNDE RENKÇİLİĞİN PSİKOLOJİK ETKİLERİ

Authors : Zeynep Yüney, Berkay Bayram, Duygu Kuş

Pages : 265-277

Doi:10.31455/asya.880400

View : 15 | Download : 18

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research

Abstract :Ten rengine dayalı ayrımcılık veya diğer adıyla renkçilik; aynı etnik veya ırksal grup içerisinde yaşayan, yaygın olarak koyu ten rengine sahip bireylerin maruz bırakıldığı bir ön yargı formu veya ayrımcı tutumdur. Türkiye’de renkçilik kavramı, ten rengi ayrımcılığı anlamını karşılamamaktadır; renk ayrımcılığı anlamında kullanılan yaygın kullanım "ırkçılık” kelimesidir. "Irkçılık” ise ırklar arası ayrımcılığı ifade ederken, ten rengi ayrımcılığını ifade etmekte yetersiz kalmaktadır. Türkiye’de farklı "ten rengi” kavramı farklı bir "ırk”ı çağrıştırmaktadır. Oysa Türkiye’de yaşayan bir siyahî topluluk olan Afro-Türkler, tamamen Türk kimliği kazanmış bir azınlık gruptur. Afro-Türklerin, Osmanlı İmparatorluğu’nda yüzyıllarca devam eden köle ticareti aracılığıyla Anadolu’ya getirildikleri bilinmektedir. Kölelik döneminden sonra cumhuriyetin ilanı ve yeni anayasanın getirdiği eşit vatandaşlık hakları sayesinde kölelik statüsünden kurtularak vatandaşlığa geçmişlerdir. Kölelik sona erdikten sonra halkın büyük bir kısmı çoğunlukla Ege, Akdeniz kıyılarına yerleşmişlerdir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de yaşayan bir siyahi topluluk olan Afro-Türkler’in renkçilikten nasıl etkilendiklerini ortaya koymak, Afro-Türklerin ten rengi ayrımcılığına karşı geliştirdikleri tutumları ve geçmişten günümüze Türkiye’de renkçilik olgusunun değişimini incelemektir. Araştırmada betimsel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Afrikalılar Kültür ve Dayanışma Derneği üyesi sekiz katılımcı oluşturmuştur. Afro-Türklerin günlük yaşamlarında karşılaştığı ayrımcılık örneklerini saptamak ve renkçiliğe yönelik geliştirdikleri tutumları belirlemek amacıyla odak grup görüşmesi ve yaşam öyküsü görüşmesi araçları kullanılmıştır. Nitel veri çözümlemesi aşamalarına uygun bir analiz süreci takip edilen çalışmada betimsel çözümlemeden yararlanılmış ve ağırlıklı olarak katılımcıların kendi ifadelerinden doğrudan alıntılar yapılmıştır. Nitel araştırmalarda araştırmacılar veri toplama sürecinin bir parçası olduklarından çalışmada araştırmacıların konuyla ilgili görüş, düşünce ve yorumlarına da yer verilmiştir. Çalışma, araştırma verileri yöntemleri ve araştırma sürecinde alınan kararlar yazılı olarak kaydedildiği için güvenilirlik ilkesine uygundur. Elde edilen bulguların analizi sonucunda Afro-Türkler’in renkçiliğe karşı geliştirdikleri tutumların geçmişe kıyasla farklılık gösterdiğine, renkçiliğin günlük hayattaki olumsuz etkisinin azalmaya başladığına fakat yine de renkçi tutumların son bulmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Renkçilik, Afro-Türkler, Ayrımcılık, Irkçılık