1831 Nüfus Sayımına Göre Tarsus Sancağı İdarî Durum, Yerleşme ve Nüfus

Authors : Sacit Uğuz, Bilge Gecekuşu

Pages : 40-57

Doi:10.21021/osmed.1162184

View : 19 | Download : 13

Publication Date : 2022-10-15

Article Type : Research

Abstract :Osmanlı Devleti klasik dönemde toprakları üzerinde yaşayan nüfusu mali açıdan denetlemek amacıyla belirli aralıklarla tahrirler yapmıştır. Bu tahrirler, günümüz araştırmacılarına, iktisadi durumun yanında dönemin demografik ve sosyal yapısı ile ilgili de önemli veriler sunmaktadır. XIX. yüzyıla gelindiğinde, çağın gerekleri doğrultusunda devletin ihtiyaç duyduğu istatistiki verileri elde etmek amacıyla nüfus sayımları gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda 1831’de yapılan ve ülkenin asker potansiyelini belirleme amacı taşıyan nüfus sayımı, Osmanlı Devleti’nin modern manada gerçekleştirdiği ilk nüfus sayımı olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmanın ana kaynağını teşkil eden 1832 tarihli Tarsus nüfus defterleri bu sayım neticesinde tutulmuştur. Tarsus Sancağının nüfus verilerini ihtiva eden dört adet defterin incelenmesi neticesinde, öncelikle sancağın idarî durumu ortaya konmuştur. Bu kapsamda köyler kazalara göre tasnif edilerek yerleri tespit edilmiş ve kazaların sınırları belirlenerek haritalandırılmıştır. Ardından yerleşmeler sınıflandırılmış, şehir merkezindeki mahalleler ve kazalara bağlı köyler hakkında bilgiler verilmiştir. Son olarak da sancağın demografik durumu ele alınmış, mahalleler, kazalar ve köylerin ayrı ayrı nüfus bilgileri üzerinde durulmuştur. Ayrıca defterlerde yer alan aşiret ve cemaatlerin nüfusları da bu kapsamda incelenmiştir. Elde edilen bütün bu veriler ışığında Tarsus Sancağının İbrahim Paşa işgalinin hemen öncesine rastlayan dönemde idari ve demografik özellikler ortaya konmaya çalışılmıştır.
Keywords : Osmanlı Devleti, Tarsus Sancağı, Nüfus Sayımı, Nüfus, Yerleşme