- Teknik Dergi
- Vol: 30 Issue: 3
- İstanbul’daki 2000 Yılı Sonrası Binalar İçin Tasarım Depremi Altında Karşılaştırmalı Yapısal Hasar v...
İstanbul’daki 2000 Yılı Sonrası Binalar İçin Tasarım Depremi Altında Karşılaştırmalı Yapısal Hasar ve Mali Kayıp Tahminleri
Authors : Ufuk Hancilar, Karin Şeşetyan, Eser Çakti
Pages : 9107-9123
Doi:10.18400/tekderg.326939
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2019-05-01
Article Type : Research
Abstract :2008 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından cadde/sokak taramaları yoluyla derlenen İstanbul bina envanterinde yaklaşık 1,2 milyon bina bulunmaktadır. Bu binaların %15’i (180.000 civarı) 2000 yılı ve sonrasında inşa edilmiş, 5 ve üzeri katlı, betonarme çerçeve tipi yapılardır. Bu çalışmada, 2000 yılından sonra inşa edilen ve Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (1998)’e [ 1 ] göre tasarlandıkları varsayılan bu binalar için, tasarım depremi etkileri altında yapısal hasar ve yapısal hasar kaynaklı mali kayıp tahminleri sunulmaktadır. Bu amaçla, ELER (Earthquake Loss Estimation Routine) [ 2 ] yazılımının kapasite spektrumu yöntemini uygulayan Kentsel Deprem Kayıpları Tahmin Modülü (Hancılar vd., 2010) [ 3 ] kullanılmıştır. Spektral kapasite bazlı hasar analizlerinde deprem talebi %5 sönümlü elastik ivme spektrumu ile temsil edilirken bina yatay yük taşıyıcı sistemi kapasite eğrisi ile sunulur ve spektral yerdeğiştirmeler cinsinden kırılganlık fonksiyonları yoluyla farklı hasar seviyeleri için hasar olasılıkları hesaplanır. Analizlerde deprem etkileri 50 yılda %10 aşılma olasılığı (475 yıllık yinelenme süresi) için Şeşetyan vd. (2016) [ 4 ] tarafından verilen zemin bağımlı spektral ivmeler (0,2s ve 1.0s için) kullanılarak oluşturulan tasarım spektrumları ile dikkate alınmıştır. Hasar analizleri, bina kapasite eğrileri ve kırılganlık fonksiyonları için üç farklı model dikkate alınarak aynı deprem seviyesi altında gerçekleştirilmiştir: i) İstanbul Olası Deprem Kayıp Tahminleri (İBB-2009) [ 5 ] çalışmasında kullanılan, geçmiş analitik çalışmalara ve uzman görüşü/yorumuna dayanan yapısal kırılganlık fonksiyonları ile taşıyıcı sistem kapasite eğrileri; ii) Benzer bina sınıfları için HAZUS-MH MR4 (2004) Teknik Kılavuzu’nda [ 6 ] verilen kapasite eğrileri ve kırılganlık fonksiyonları; iii) Hancılar ve Çaktı (2015)’te [ 7 ] sunulan, yapısal analizlere dayalı kapasite eğrileri ve kırılganlık fonksiyonları. Üç modele ait sonuçlar hasarlı bina sayıları ve dağılımları ile yapısal hasar kaynaklı mali kayıplar cinsinden karşılaştırılmıştır.Keywords : Yapısal hasar, tasarım depremi, deprem riski, ekonomik kayıp, yeni binalar, İstanbul