İLBARS HAN TARİHİNİN BAZI MESELELERİ

Authors : Murat MEYİRBEKOVİÇ TAŞTANBEKOV

Pages : 33-40

Doi:10.31455/asya.1019947

View : 7 | Download : 1

Publication Date : 2022-05-31

Article Type : Research

Abstract :Genel olarak tarihçiler Kazak Hanlığını iki döneme ayırırlar. Birincisi merkezi faz, ikincisi ise parçalanmış faz olarak adlandırılır. 18. yüzyılın başlarındaki Kazak-Jungar silahlı çatışmaları, genellikle Oyratların insert ignore into journalissuearticles values(Batı Moğollar); egemenliği ile sona ermiş ve Kazak toplumunun ekonomik, siyasi ve diğer zayıf yönlerini yansıtmaya başlamıştır. Töle Biy, üç cüzün başını birleştiren ve tüm Kazak toprakları için bir hanlık kuran Tauke Han insert ignore into journalissuearticles values(1680-1718); döneminde Büyük Cüz’ün doğrudan hükümdarıydı. Tauke Han’ın ve ardından Bolat Han’ın vefatından sonra her Cüzde hanlıklar ortaya çıkmıştır. Taşkent’teki Büyük Cüz’ün Temsilcileri arasında İlbars Sultan Han’da insert ignore into journalissuearticles values(1720-1740); zikredilir. Bu nedenle İlbars Han tarihsel olarak XV. yüzyılın Büyük Cüz’ünün hanı olarak adlandırılır ve İlbars, Avbasar, Jolbars, Yulbars, Yolbars, İlbars Han olarak bilinir. Kaplan adının Kazak hanlarının hanedanlığında yaygın olarak kullanıldığını, Kayıp Han’ın oğlu ve Ali Han’ın babası Abılay Han’ın Çungarlar’da esir olan kardeşi İlbars padişahın adının da kaplan adı da bilinmektedir. Bu yazımızda Hoca Ahmed Yesevi`nin türbesine defnedilen tarihi şahsiyetin isminin tanıtılması ve hayatının tarihi ile ilgili bazı hususları ele almak istiyoruz. İlbars Han, Kazak Hanlığı`nın dört asırlık tarihinde özel bir yeri olan hanlardan biridir. Bu yıl, İlbars Han’ın doğumunun 330. yıldönümü ve tahta çıkışının 300. yıldönümü ile aynı zamana denk gelmektedir. Bu nedenle böyle bir makale kaleme almayı gerekli ve uygun olduğu kanaatindeyiz.
Keywords : Hoca Ahmet Yesevi, İlbars Han, Kazak Hanlığı, Kazakistan Tarihi