TIRSÎ DÎVÂNI’NDA ÇİNGENELER

Authors : Murat Aslan

Pages : 29-35

Doi:10.31455/asya.507232

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2019-03-31

Article Type : Research

Abstract :Şair, kendi döneminin ve toplumunun adamı olması dolayısıyla ister istemez kendi sosyal çevresini şiirlerine yanısıtır. Bu nedenle bütün divanlarda toplumsal konularla ilgili malzeme bulunabileceğini söyleyebiliriz; ancak bazı divanlarda sözkonusu malzemeler diğer divanlara nisbetle oldukça fazladır. Tırsî Divanı bunlardan biridir. 18. yüzyıl şairlerinden Tırsî, toplumsal çevresini, günlük yaşamı ve o dönemin kültürünü yansıtan pek çok beyit yazmıştır. Giyim kuşamdan yemeklere, müzikten mesleklere pek çok konuya değinmiştir. Bu konulardan biri de çingenelerdir. Şair, sosyal çevresinde şahit olduğu olaylardan ve toplumun algılarından yola çıkarak zihninde bir çingene imgesi oluşturmuş ve bunu şiirlerine alaycı ve esprili bir üslupla yansıtmıştır. Ona göre çingeneler, orucu kuru ekmekle tutacak kadar fakirdir; hamamdan peştamalı çalacak kadar hırsız ve güvenilmezdir. Çadırlarda yaşarlar, bakla falı bakarlar. Alışverişte sahtekardırlar, kavgada ise korkaktırlar. Ağızları bozuktur, sefil bir hayat yaşarlar. Bildirimizde amacımız, sosyal meselelerin divan şiirine nasıl yansıdığını Tırsî Divanı örneğinde ve çingeneler konusu çerçevesinde göstermektir. İncelememiz, Tırsî Divanı ’nda çingane, çingan, çingene ve kıptî kelimelerini tarayarak ulaştığımız 19 beyit üzerinde olacaktır. Bulgularımızı altı başlıkta inceleyeceğiz: 1) Fakirlik, 2) Falcılık, 3) Güvenilmezlik, 4) Korkaklık, 5) Tırsî’nin Çingeneliği, 6) Diğer.
Keywords : Tırsî, çingeneler, divan şiiri, kültür, sosyal hayat